Het goede voorbeeld geven voor duurzame architectuur: volledig natuurlijke materialen voor uitbreiding berlijnse school

Hedendaagse architectuur en duurzaamheid zijn onlosmakelijk verbonden met elkaar. Architecten overal ter wereld laten zich inspireren en motiveren door de energie-efficiëntie van gebouwen, het duurzame gebruik van bouwmaterialen en manieren waarop gebouwen kunnen bijdragen tot het verminderen van de impact van klimaatverandering. De uitbreiding van een Vrije School in Berlijn is een voorbeeld waardoor we kunnen dromen van een goed ontworpen, ecovriendelijke toekomst.

In 2015 kreeg het Duitse architectenbureau MONO Architekten opdracht voor een zeer ambitieus herontwikkelingsproject van de Vrije School in Prenzlauer Berg, Berlijn. De opgave was om het oorspronkelijke prefab-gebouw uit de jaren ’70 uit te breiden door toevoeging van een heel nieuw gebouw voor naschoolse opvang.

Voor deze nieuwe structuur besloten de architecten van MONO volledig af te wijken van de oorspronkelijke architectuurstijl van de school en in plaats daarvan modernere, organische vormen te gebruiken. Het ontwerp voor de nieuwe naschoolse opvang bestaat uit een cluster van gewelfde, vijfkantige volumes van verschillende omvang en hoogtes, waarvan de daken verschillende kanten op lopen. Door de groendaken doet het geheel denken aan weelderige bemoste stenen.

Duurzaamheid stond centraal in het project en MONO Architekten maakte zoveel mogelijk gebruik van natuurlijke en hernieuwbare materialen. De structuren van de uitbreiding hebben een houten frame en de muren bestaan uit met klei gepleisterde stro. Onbehandelde planken van larikshout fungeren als buitenbekleding, waardoor de indruk ontstaat van een stille oase midden in de drukke Duitse hoofdstad. Het extensieve groendak van 450 m² sluit perfect aan op deze benadering door meer ruimte vrij te maken voor de natuur, terwijl tegelijkertijd voor volledige waterdichtheid wordt gezorgd door RubberGard EPDM van Elevate eronder. En het gaat niet alleen om het uiterlijk.

Naast de esthetische waarde bieden ze allerlei voordelen, met name in een stedelijke omgeving. Om te beginnen hebben ze een positief effect op de gezondheid en het welzijn van mensen doordat ze een goede omgeving vormen voor sociale interactie, wat zeer belangrijk is in een openbare ruimte zoals een school. Voor de uitbreiding van de Vrije School werd een mengeling van laag groeiende kruiden en grassen gekozen als vegetatie. Tijdens het bloeiseizoen biedt het een kleurrijke aanblik voor de kinderen en trekt het nuttige insecten zoals bestuivers aan, wat de plaatselijke biodiversiteit ten goede komt.

Groendaken helpen ook om het “stedelijke hitte-eilandeffect” te verminderen, doordat vocht wordt teruggebracht in het milieu. Bovendien bieden ze thermische en akoestische isolatie. Beide voordelen zijn in een schoolomgeving zeer belangrijk.

Om de creatieve visie van de architecten te kunnen realiseren moest het dakbedekkingsmembraan voor de nieuwe naschoolse opvang duurzaam, efficiënt, veelzijdig en flexibel zijn, en perfect aansluiten op de onregelmatige vormen van het gebouw. Het moest ook licht en stevig genoeg zijn om een bestendige basis voor het groendaksysteem te vormen.

Gezien deze lange lijst van vereisten specificeerde MONO Architekten een EPDM-dakbedekkingsmembraan voor het project.

De duurzame kenmerken van EPDM worden alom erkend door instellingen en milieuorganisaties. Greenpeace, GreenTeam en het Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie (NIBE) hebben het aangewezen als het dakbedekkingsmembraan met de laagste milieu-impact dat een duurzame, bestendige oplossing voor moderne architectuur vormt. Bij zijn laatste evaluatie verklaarde het NIBE dat EPDM-dakbedekkingsmembranen de meest milieuvriendelijke optie voor platte daken zijn. Hoe luiden de specifieke criteria voor deze evaluatie? De tweejaarlijks uitgevoerde evaluatie vergelijkt de initiële kosten (materiaal- en installatiekosten) en alle verborgen milieukosten (grondstofverbruik, energieverbruik tijdens de productie) van dakbedekkingsmembranen van verschillende fabrikanten.

Waarom was het RubberGard EPDM-dakbedekkingsmembraan van Elevate nu juist zo geschikt voor het Vrije School project voor wat betreft de ontwerpvrijheid? Ten eerste is het eenlaags, wat betekent dat het zich zeer gemakkelijk kan aanpassen aan onregelmatige vormen. Het volgt de geometrie van de draagstructuur en geeft mee met de uitzetting en inkrimping daarvan, zonder ooit verzadigd te raken of te barsten. Het neemt altijd zijn oorspronkelijke vorm weer aan. Het kan in allerlei klimaten worden gebruikt en kan volledig worden verlijmd, mechanisch worden bevestigd of worden geballast. RubberGard EPDM is ook milieuvriendelijk. In combinatie met groendaken maximaliseert het de duurzaamheidsvoordelen.

Het in juni 2017 voltooide project was een van de winnaars van de Duitse wedstrijd Bundeswettbewerb HolzbauPlus 2018, in de categorie “Openbaar gebouw – Nieuwbouw en bestaande gebouwen”. Het Duitse Bondsministerie van Voedsel en Landbouw reikt deze prijs om de twee jaar uit ter bekroning van voorbeeldige gebouwen gemaakt met hernieuwbare grondstoffen.

Het project werd tevens genomineerd voor de Prijs voor Architectuur 2020 van het Deutsches Architekturmuseum (DAM), een van de meest prestigieuze architectuurprijzen van Duitsland.

EPDM is de meest toekomstbestendige dakbedekking als het gaat om duurzaamheid, prestaties en ontwerpvrijheid. Kom meer te weten over de rol die het speelde binnen dit project en vele andere door de voordelen te ontdekken.